https://www.circulairondernemen.nl/oplossingen/nederlands-hout-stadsbomen-circulaire-houtmijn (24 mei 2017, door Thom Hamer):
Waarom zouden we kaphout uit verre landen transporteren naar Nederland, als steden nog zoveel meer vergroening, verkoeling en zuurstof nodig hebben? Lokaal kunnen we de kringloop van hout sluiten, meent Nederlands Hout, door stadsbomen te zien als circulaire houtmijn.
Haarlems hout
In het kader van Haarlem Circulaire Stad werkt de gemeente samen met Nederlands Hout. Het bedrijf ontvangt Haarlemse bomen die, bijvoorbeeld wegens stormschade, nieuwbouw of wegverbreding, zijn gekapt. Zo maakt het geen gebruik van productiebossen, zoals nu gangbaar is in de houtindustrie, maar enkel van lokale bomen die al op de kaplijst stonden. Op deze manier is de toepassing van een gekapte boom dus eerder een voordelige bijkomstigheid dan een doel op zich.
Na het proces van watering, waarbij het vers gekapte hout langdurig in het water wordt gelegd, begint het verzagen. In houtzaagmolen De Eenhoorn werken lokale ambachtslieden aan de verwerking van het hout. Deze zaagmolen draait op de eigen windenergie en, indien nodig, op groene stroom.
Het bedrijf beschikt over een innovatieve droogkamer: een zelfgebouwde zonneoven. Hierin droogt het gewaterde hout totdat het klaar is om de werkplaats te betreden, waar het wordt verwerkt tot bruikbare producten.
De werkplaats
Niet alleen groene idealen komen hier tot uiting, maar ook sociale. Nederlands Hout is namelijk een SBB-erkend leerbedrijf, bijvoorbeeld voor meubelbouwers in opleiding. Zo levert het Amsterdamse Hout- en Meubileringscollege stagiaires om in de werkplaats van Nederlands Hout ervaring op te doen. Ook geldt het als een officieus re-integratiebedrijf. Als zodanig verwelkomt het mensen met een burn-out of andere arbeidsgerelateerde hindernissen om samen met het team van vrijwilligers en stagiaires de therapeutische invloed van de houtverwerking te ervaren.
Om de cirkel weer rond te maken levert Nederlands Hout zijn producten terug aan de omgeving. Het verschaft planken, balken of meubels aan de openbare ruimte (bijvoorbeeld in de vorm van stadsbanken) en aan bewoners (zoals lokale scholen, kantoren en horeca).
Afval bestaat niet
Tijdens een productieproces ontstaat afval, maar het woord verliest bij Nederlands Hout zijn betekenis, dankzij de vindingrijke toepassingen die de initiatiefnemers bedenken voor de reststromen uit de houtverwerking. Zo gaat het resthout naar de Haarlemse NME (natuur- en milieueducatie), die het hout inzet bij workshops, in schooltuintjes en op basisscholen. Van de resterende houtkrullen maken het Haarlemse Vogelhospitaal, een manege om de hoek van de werkplaats en de lokale eigenaren van dierenhokken graag gebruik. Overige restproducten, zoals maaisel en wilgentenen, zet het bedrijf af in samenwerking met Landschap Noord-Holland en via het initiatief Groene Grondstoffen Haarlem.
Ondertussen is het team van Nederlands Hout altijd leergierig naar hoogwaardigere toepassingen van reststromen. Zo worstelt het bedrijf met de toepassing van stammen die door een te kleine diameter niet verzaagbaar zijn. Deze schenkt het bedrijf momenteel aan het Haarlemse Rudolf Steiner College, ten behoeve van lessen houtsnijden, maar tegelijkertijd onderzoekt het ook de mogelijkheden om niet-verzaagbaar stamhout zo hoogwaardig mogelijk in te zetten. Samen met de Haagse Hogeschool heeft het bedrijf een onderzoek gestart naar de hoeveelheid biomassa waarom het zou gaan als alle gemeenten in de Metropoolregio Amsterdam (MRA) zouden meewerken aan het plan om biomassa van niet-verzaagbaar stamhout op circulaire wijze toe te passen.
In hetzelfde kader zoekt Nederlands Hout bovendien naar concrete toepassingen van deze biomassa. Hoe gaaf zou het zijn om biogas te halen uit houtkrullen, pelletkachels te ontwikkelen voor het stadhuis van Haarlem, te 3D-printen met houtpulp, kleding te maken van houtvezels of met houtafval biobased bouwmateriaal te maken? De ambities van Nederlands Hout reiken ver.
Zo laat het bedrijf zien dat je zeker een hoogwaardigere toepassing van afval kunt ambiëren, maar dat er in elk geval altijd een toepassing mogelijk is. Afval bestaat alleen in het hoofd van lineaire economen.
Circulaire ijver
Over ambities gesproken: Nederlands Hout zit er vol mee. Zo streeft het naar een samenwerkingsverband met de gemeenten in de MRA. In een bijbehorende Green Deal gaan gemeenten en een afvalverwerker met Nederlands Hout om de tafel zitten voor een houtproductie die zo lokaal en circulair mogelijk is. Met de aspiratie om een gesloten keten van kaphout te creëren, loopt het bedrijf voor in de verwezenlijking van het Grondstoffenakkoord en de plannen om de MRA tot een circulaire grondstoffenhub te ontwikkelen.
Ook het initiatief Haarlemmers Planten Bomen is er één uit de hoge hoed van Nederlands Hout. Hierin zetten Platform Haarlem Groener, de Haarlemse Bomenwachters en NME Haarlem zich in voor meer Haarlemse stadsbomen. Deze waarborgen en vergroten niet alleen de lokale cirkel van houtverwerking, maar dragen ook nog eens bij aan een aangenamere en gezondere leefomgeving. In dit kader is het bedrijf op zoek naar individuele schenkers van stadsbomen en naar lokale bedrijven die, als CO2-compensatieproject, stadsbossen op braakliggende gemeentelijke grond willen financieren.
Dit voorjaar is het bedrijf gestart met een soort pay per lux. Het gaat om een experiment waarin organisaties over (terras)tafels kunnen beschikken tegen een maandelijkse vergoeding. Zodoende experimenteert Nederlands Hout met circulair leveren, waarbij dankzij leaseconstructies niet verbruik, maar gebruik centraal staat.
Tot slot bouwt Nederlands Hout mee aan de Haarlemmer Kweektuin, het stadspark voor Duurzaam Denken en Doen, waarin het bedrijf is gevestigd. Hier vinden circulaire evenementen plaats en betrekken initiatiefnemers andere circulaire organisaties uit de omgeving bij deze kweekvijver voor circulaire ideeën, om de droom Haarlem Circulaire Stad tot realiteit te maken.